امنیت اطلاعات در دورکاری یا Remote Work

مقدمه: وقتی مرز شبکه‌ها از بین می‌رود

دورکاری دیگر یک انتخاب نیست؛ مدل کاری غالب بسیاری از سازمان‌هاست. اما همین تغییر باعث شده مرز سنتی شبکه‌ها عملاً نابود شود. دیگر خبری از کارمندانی نیست که پشت دیوار آتش سازمان کار کنند. افراد از خانه، کافی‌شاپ، هتل یا هر نقطه‌ای از دنیا به سیستم‌های حساس سازمان متصل می‌شوند؛ آن هم با دستگاه‌هایی که همیشه استاندارد سازمانی ندارند و روی شبکه‌هایی که قابل اعتماد نیستند.

این «جابه‌جایی مرز امنیت» سطح حمله سازمان را چندین برابر بزرگ‌تر کرده است. گزارش IBM Cost of a Data Breach 2024 نشان می‌دهد شرکت‌هایی که کارمندان ریموت دارند، به‌طور میانگین ۳۲٪ هزینه نقض داده بیشتری پرداخت می‌کنند. دلیل آن کاملاً واضح است: از دست رفتن کنترل، نبود دید روی رفتار کاربر، و وابستگی به ابزارهایی که برای چنین مدلی طراحی نشده‌اند.

ریسک بزرگ‌تر یعنی هزینه بزرگ‌تر؛ و برای همین امنیت ریموت ورک به یک چالش استراتژیک تبدیل شده است.

چرا امنیت ریموت ورک سخت‌تر از امنیت محیط داخلی است؟

امنیت محیط داخلی بر پایه یک مدل قدیمی ساخته شده بود: یک شبکه مرکزی، یک دیوار آتش قوی، مجموعه‌ای از سیستم‌ها و دستگاه‌هایی که سازمان آن‌ها را مدیریت می‌کرد. اما در ریموت ورک همه این اصول فرو می‌ریزد.

در اولین گام، کارمند دیگر در داخل شبکه سازمان نیست. او به سازمان از خانه یا مکان‌های عمومی متصل می‌شود؛ فضایی که نه شبکه آن تحت کنترل است، نه دستگاه، و نه رفتارش قابل مشاهده. این دقیقاً نقطه‌ای است که امنیت مرزی (Perimeter Security) عملاً بی‌معنی می‌شود. نمی‌توان از کارمندی که روی Wi-Fi عمومی کار می‌کند انتظار داشت در حفاظ همان سطح امنیت دیتاسنتر باشد.

از منظر دستگاه نیز چالش بزرگ‌تری ایجاد می‌شود. بسیاری از سازمان‌ها با واقعیت «دستگاه شخصی» مواجه‌اند. لپ‌تاپ‌های شخصی معمولاً پچ امنیتی ندارند، آنتی‌ویروس قابل اعتماد روی آن‌ها نصب نیست و حتی ممکن است از قبل به بدافزار آلوده باشند. با این حال همین دستگاه‌ها به سیستم‌های حیاتی سازمان متصل می‌شوند.

اما مشکل فقط دستگاه نیست. شبکه خانگی کارمندان نیز اغلب ناامن است: مودم‌های قدیمی، رمزهای ساده، نبود WPA3 و دسترسی افراد خانواده همگی خطر را افزایش می‌دهند. Wi-Fi‌های عمومی حتی خطرناک‌ترند؛ جایی که حملات MITM و Fake Access Point بسیار رایج است.

در کنار این‌ها، مسئله مهم دیگری وجود دارد: نبود دید (Visibility) نسبت به رفتار کاربر. وقتی سازمان نمی‌داند چه فایلی دانلود می‌شود، چه نرم‌افزاری در حال اجراست، داده‌ها به کجا منتقل می‌شوند یا مرورگر چه افزونه‌هایی دارد، عملاً هیچ کنترل امنیتی مؤثری وجود نخواهد داشت.

و البته مشکل ریشه‌دار VPN. ابزاری که برای چند کارمند طراحی شده بود، نه برای یک نیروی کار پراکنده. VPN کند است، تجربه کاربری را خراب می‌کند، در صورت قطع‌شدن ترافیک را بدون رمزنگاری عبور می‌دهد و از همه مهم‌تر، دسترسی کامل شبکه را در اختیار کاربر قرار می‌دهد. به همین دلیل است که طبق پیش‌بینی Gartner، تا سال ۲۰۲۵ حدود ۶۰٪ سازمان‌ها VPN را کنار می‌گذارند و به ZTNA مهاجرت می‌کنند.

برای دریافت مشاوره توسط متخصصین پرشیاسیس خاورمیانه با شماره 02188643692 تماس حاصل فرمائید

تهدیداتی که امنیت ریموت ورک را به کابوس سازمان‌ها تبدیل می‌کنند

بزرگ‌ترین تهدید ریموت ورک انسان است، نه ماشین. کارمندان ریموت اغلب تنها هستند، امکان مشورت سریع ندارند و در شبکه‌هایی فعالیت می‌کنند که لایه‌های امنیتی سازمان روی آن اعمال نمی‌شود. همین مسئله فیشینگ را به اصلی‌ترین بردار حمله تبدیل کرده است. مجرمان سایبری از همین خلأ رفتاری استفاده می‌کنند: یک ایمیل با ظاهری مشابه HR، درخواست به‌روزرسانی اطلاعات یا ارسال مدارک، و تمام.

در سطح بعدی، رنسومویر تهدید جدی تری محسوب می‌شود. یک آلودگی روی لپ‌تاپ خانگی، به‌محض اتصال به VPN، می‌تواند داخل شبکه سازمان حرکت جانبی انجام دهد و سیستم‌های حیاتی را آلوده کند.

ریسک دیگری که در ریموت ورک بسیار شایع است، ناامنی شبکه‌های خانگی و عمومی است. ورود هکر با brute-force به مودم خانگی یا حملات Fake AP روی Wi-Fi عمومی چیزی نیست که فقط در سناریوهای تست نفوذ دیده شود؛ این یک اتفاق عملی و پرتکرار است.

در کنار این‌ها، پدیده‌ خطرناک Shadow IT قرار دارد. کارمندان ریموت از ابزارهایی استفاده می‌کنند که سازمان هیچ نظارتی روی آن‌ها ندارد: مانند ارسال فایل از طریق تلگرام، اشتراک‌گذاری اطلاعات در Google Drive شخصی یا ارسال داده‌ها در واتس‌اپ. این رفتارها دلایل کاملاً انسانی دارد—سریع‌تر، ساده‌تر، قابل‌دسترس‌تر—اما ریسک نشت داده‌ها را چند برابر می‌کند.

تهدیدات داخلی نیز در دورکاری قدرت بیشتری پیدا می‌کنند. نبود نظارت فیزیکی، دسترسی بیشتر و ضعف کنترل رفتاری، هم احتمال خطای انسانی را بالا می‌برد و هم زمینه سوءاستفاده را فراهم می‌کند.

راهکارهای امنیت ریموت ورک برای سازمانها: از Zero Trust تا کنترل کامل دستگاه

برای تأمین امنیت واقعی نیروی کار ریموت، سازمانها باید مدل امنیتی خود را باز طراحی کنند. مهم‌ترین تغییر، حرکت از امنیت سنتی به Zero Trust Architecture است. مدلی که در اسناد NIST SP 800-207 و پژوهش Forrester به‌عنوان معماری ایده‌آل برای نیروی کار پراکنده معرفی شده است.

در Zero Trust هیچ کاربری ذاتاً قابل اعتماد نیست؛ چه داخل شبکه باشد چه خارج. هر دسترسی باید براساس ارزیابی لحظه‌ای، تأیید هویت قوی، بررسی وضعیت دستگاه و سیاست‌های کمینه‌سازی دسترسی انجام شود. این مدل بهترین پاسخ به چالش‌هایی است که دورکاری ایجاد کرده است.

در همین مسیر، ZTNA به جایگزین طبیعی VPN تبدیل شده. در ZTNA کاربر به کل شبکه دسترسی نمی‌گیرد؛ فقط به همان اپلیکیشنی که نیاز دارد متصل می‌شود. علاوه بر آن، رفتار و ریسک دستگاه به‌صورت لحظه‌ای تحلیل می‌شود و تجربه کاربری بسیار بهتر از VPN است.

مدیریت دستگاه‌ها نیز نقش کلیدی دارد. راهکارهایی مثل MDM، EDR و XDR امکان کنترل کامل دستگاه کارمند را فراهم می‌کنند: از مدیریت پچ‌ها و نصب اجباری آپدیت گرفته تا شناسایی بدافزار، تحلیل رفتار، و جلوگیری از حملات پیچیده.

در کنار این ابزارها، فعال‌سازی MFA و SSO می‌تواند بسیاری از حملات سرقت رمزعبور را از بین ببرد. رمزنگاری End-to-End نیز تضمین می‌کند حتی اگر شبکه کاربر ناامن باشد، داده‌ها قابل‌خواندن نیستند.

و در نهایت، باید به مهم‌ترین بخش امنیت سایبری اشاره کرد: انسان. آموزش کارمندان نه‌تنها ضروری، بلکه دائمی است. آموزش‌ باید سناریومحور، عملی و همراه با حملات فیشینگ شبیه‌سازی‌شده باشد تا رفتار کاربران تغییر کند.

جمع‌بندی

امنیت ریموت ورک فقط یک چالش فنی نیست؛ ترکیبی از مشکلات رفتاری، زیرساختی، شبکه‌ای و مدیریتی است. سازمان‌هایی که به معماری Zero Trust مهاجرت کنند، ZTNA را جایگزین VPN کنند، کنترل تجهیزات را از طریق MDM و EDR در دست داشته باشند و روی آموزش امنیت کارکنان سرمایه‌گذاری کنند، می‌توانند ریسک‌ امنیتی محیط‌های ریموت را تا حد زیادی کاهش دهند و یک مدل کاری ایمن، چابک و مقیاس‌پذیر ایجاد کنند.